УРОК 13 – LECIONO 13

Nafto el bitumozaj [4] sabloj

Bitumozaj [4] sabloj estas nun transformeblaj en sintezan nafton, kaj fakuloj asertas, ke iam [1] ili kompensos nesufiĉon de la ordinara nafto.

Laŭ kelkaj taksoj, la bitumozaj [4] sabloj entenas trilionon de tunoj da nafto. Krom tio, grandegaj rezervoj de peza viskoza nafto troviĝas profunde sub la tero, el kie ĝi estas malfacile ekstraktebla per ordinaraj metodoj. Tamen [2] oni asertas, ke ĉe nunaj mondaj prezoj por nafto, preskaŭ [3] ĉian specon de peza nafto kaj nafton el bitumozaj [4] sabloj oni povas ekstraktadi kun profito.

Por fari tion, oni uzas grandegajn ekskavatorojn, kiuj elprenas 3-4 tunojn da roko en sekundo. La sablo moviĝas per transportilo en cilindrojn, kie el ĝi ekstraktiĝas bitumo helpe de varmega akvo, vaporo kaj aero. Poste la bitumo trapasas kemian prilaboron; rezulte apartiĝas ioma [1] kvanto da karbono, sulfuro kaj nitrogeno, kaj oni ricevas nafton.

Por ricevi 160 litrojn da tia nafto estas necesaj 2,5 [5] tunoj da bitumoza [4] sablo.

Комментарии – Komentoj

1. Неопределенные слова образуются от вопросительных путем отбрасывания начального "k": iu – кто-то, io – что-то, ia – какой-то, ie – где-то, ien – куда-то, iam – когда-то, iom – сколько-то, некоторое количество, немного, ial – почему-то, iel – как-то, ies – чей-то.

2. Союз tamen – однако, все-таки.

3. Наречие preskaŭ – почти: preskaŭ lasta.

4. Суффикс -oz- означает "содержащий в большом количестве": poroza – пористый, ŝtonoza – каменистый.

5. Чтение десятичных дробей: 2,5 – du kaj duono (см. урок 6) или du komo kvin.

Слова – Vortoj

Nafto – нефть (сырая), sablo – песок, aserti – утверждать, sufiĉa – достаточный, taksi – оценивать, rezervo – запас, viskoza – вязкий, profunda – глубокий, tero – земля, monda – мировой, prezo – цена, speco – вид, род, profito – выгода, прибыль, fari – делать, preni – брать, взять, roko – порода (горная), movi – двигать, porti – носить, vaporo – пар, aero – воздух, pasi – проходить, aparta – отдельный, komo – запятая.

Вы уже знакомы с основными элементами структуры эсперанто и знаете 490 корневых слов. Благодаря такому солидному запасу, вы читаете тексты, которые не просто полезны для изучения языка, но и сообщают об интересных достижениях науки и техники. Если вы проявите усердие, то вскоре сможете читать о новостях по вашей специальности и на некоторых других языках.	Vi jam konas la ĉefajn elementojn de la strukturo de Esperanto kaj 490 radikajn vortojn. Dank' al tia impona provizo, vi legas tekstojn, kiuj ne nur estas utilaj por lingvolernado, sed ankaŭ komuniukas pri interesaj atingoj de scienco kaj tekniko. Se vi estos fervora en studado, vi baldaŭ povos legi pri novaĵoj en via fako ankaŭ en kelkaj aliaj lingvoj.
Желающие могут принять участие в интересном эксперименте. Возьмите небольшую статью по своей специальности на языке, который вы прежде не изучали (английском, французском, испанском, итальянском, португальском, румынском – на выбор). Благодаря знанию основ эсперанто вы поймете много слов. Возможно, вам удастся понять и содержание текста.	La dezirantoj povas partopreni en interesa eksperimento. Prenu artikoleton pri via fako en lingvo, kiun vi ne studis antaŭe (angla, franca, hispana, itala, portugala, rumana – laŭ via elekto). Dank' al scio de la bazo de Esperanto, vi komprenos multe da vortoj. Eble, vi eĉ sukcesos kompreni la enhavon de la teksto.
Хотите продвинуться дальше в этом иностранном языке? Тогда ознакомьтесь по какому-нибудь пособию с кратким изложением грамматики и фонетики этого языка, составьте алфавитный словарик наиболее употребительных служебных слов, окончаний, суффиксов, приставок – и читайте, читайте, читайте тексты по своей специальности, почти не обращаясь к словарю, опираясь на интернациональные слова и на слова, известные вам из эсперанто и других языков. Пытайтесь угадать значение незнакомых слов (необязательно всех) из контекста. При достаточном упорстве вы довольно быстро научитесь плавать в водах иноязычной информации. А научившись читать на иностранном языке по своей специальности, вам будет уже нетрудно овладеть и другими аспектами иностранного языка. Когда вы этого достигнете, не забудьте, что в этом вам помог, прежде всего, международный язык эсперанто.	Ĉu vi deziras moviĝi antaŭen en tiu ĉi fremda lingvo? Tiam konatiĝu per iu libro kun konciza prezento de gramatiko kaj fonetiko de tiu lingvo, kompilu alfabetan vortareton de la plej uzataj helpaj vortoj, finaĵoj, sufiksoj, prefiksoj – kaj legu, legu, legu tekstojn laŭ via fako, apogante vin al internaciaj vortoj kaj al vortoj, konataj al vi el Esperanto kaj aliaj lingvoj. Provu diveni signifon de nekonataj vortoj (ne nepre de ĉiuj) laŭ la kunteksto. Kun sufiĉa persisto, vi pli-malpli rapide ellernos naĝi en la akvoj de alilingva informado. Kaj ellerninte legadon en fremda lingvo laŭ via fako, vi jam facile ekregos ankaŭ aliajn aspektojn de la fremda lingvo. Kiam vi atingos tion, ne forgesu, ke pri ĉio ĉi vin helpis unuavice la internacia lingvo Esperanto.