6. «Amikeme instruis»

— Banejon, banejon hejtu urĝe! — ordonis Petro al la estro de la Pertominska monaĥejo kaj, kliniĝinte, por ne batiĝi per la frunto al la lintelo, eniris en malaltan, varman, sufokan ĉelon.

Sur la sonorilejo senbride, alterne, gaje, kvazaŭ por Pasko, estis sonorantaj la sonoriloj, monaĥoj-fiŝistoj staris en la monaĥeja korto kun malfermitaj buŝoj, kredante kaj ne kredante, ke la caro mem Petro Aleksejeviĉ venis en ilian malriĉan, foran monaĥejon. Kaj Aleksandro Daniloviĉ Menŝikov jam estis mastrumanta kaj ordonanta, kiel kaj per kio regali la caron, kien veturigi trabojn por kruco, kiun elhakos Petro Aleksejeviĉ mem memore al sia mirakla saviĝo, kie estu cara dormejo, kien loki la malsekiĝintajn kaj malvarmiĝintajn sekvantojn. Pli aĝaj bojaroj estis humile preĝantaj sur la perono de la monaĥeja preĝejo, kisante la ŝtonajn ŝtupojn, krucosignadis sin, plorante per feliĉaj larmoj, skoldis la timigitan monaĥejan intendanton, ke mankas en la monaĥejo karaj bastonkandeloj...

En la maro plu fajfadis vento, levadis ŝaŭmajn nigrajn ondegojn, la ondoj peze faladis, frakasiĝante je la bordo. Grizaj nuboj estis rapide kurantaj sur la ĉielo, iam subite verŝiĝadis mallonga pluvego, poste la ĉielo ree puriĝadis, heliĝadis...

Maljuna monaĥo kun infana rigardo de la bluaj okuloj riverencis al Ievlev kaj Apraksin, kondukis post si en ĉelon por ripozo. Ĉi tie, sur larĝa benko, kovrinte sin per kaftano, metinte la kapon sur vojaĝan kusenon, estis dormanta homo per forta junula dormo...

— Kiu estas? — demandis Apraksin la monaĥon.

La monaĥo ne sukcesis respondi, Silvestro Petroviĉ rekonis princon Andreon Jakovleviĉ-on Ĥilkov-on, gaje skuis lin je la ŝultroj, ordonis leviĝi. Ĥilkov per dormema rigardo longe rigardis al Ievlev, poste ekkriis:

— Ĉu la marvojaĝanto glorinda?

Kaj li abrupte ekstaris de la benko, ĝojante pri la neatendita renkontiĝo.

— Ĉu vi vere mare venis?

— Mare! — diris Ievlev. — Kaj vi kiel fartas, kara princo?

Ĥilkov, surmetante la kaftanon kaj butonante sin, mallonge rakontis, ke li vojaĝas jam dum longa tempo tra monaĥejoj, legadas kronikojn, faras de kelkaj, plej interesaj, kopiojn por Rodiono Kiriloviĉ Poluektov. Forgesinte kombi la harojn, ne piedvestinte sin, li elprenis el sub la benko, sur kiu li dormis, feritan kofreton, malŝlosis ties bulban, rondan artifikan serureton kaj elmetis sur la kverkan tablon amason da folioj, plenskribitaj malgrandlitere. Apraksin etendis la manon, Ĥilkov tuta kvazaŭ hirtiĝis, petis:

— Vi, Teodoro Matejeviĉ, pro Dio, unue sekiĝu. Jen de vi akvo fluas...

Apraksin subridis — tre ĉarma montriĝis Andreo Jakovleviĉ kun sia timo, ke oni difektos liajn valoregajn foliojn...

— Ĉu vi kredas, Silvestro Petroviĉ, — arde kaj ĝoje estis diranta Ĥilkov, — la dekstra brako rigidiĝis pro skribado. Ekde la ŝultro mem ĝi estas kvazaŭ fremda. Papero finiĝis, mi apenaŭ elpetis de la soloveca monaĥejestro. Nun ĝi denove finiĝis. Eble vi donos almenaŭ iomete...

Kaj, ne aŭskultante la respondon, li ree remetadis siajn foliojn, legante kaj rakontante pri tio, kiel en la Soloveca monaĥejo troviĝis kroniko de ĉiuj forgesita — jen el ĉi kroniko kelkaj rimarkindaj historioj...

Trans la fenestro, ekstere, denove estiĝis mallumo; Ĥilkov elbatis fajron, bruligis kandelon en vojaĝa kandelingo, komencis legi pri la sveda sieĝo de Pskovo, pri heroeco de vojevodoj Morozov, Buturlin kaj Gagarin, pri tio, kiel venis fino al sveda armeestro Evert Horn, mortigita de bravaj rusaj homoj. Apraksin estis ŝanĝanta sian veston en la angulo de la ĉelo, sed aŭskultis atente, Silvestro Petroviĉ de tempo al tempo eligadis fumon el sia pipo. Andreo Jakovleviĉ legadis per egalmezura voĉo, trankvile, kiel postulis la linioj de la antikva kronikisto, sed lia maldekstra mano pro interna emocio ofte kunpremiĝadis en pugnon, kaj estis videble, kiel arde li kunsentas la sieĝitajn pskovanojn kaj kiel ĝojas pri ilia heroaĵo.

Sen frapo eniris Aleksandro Daniloviĉ, skoldis, ke ili ne iras vespermanĝi, sed Apraksin minacis al li per la pugno, kaj li eksilentis. Ĥilkov estis leganta alian folion pri Novgorodo, pri tio, kiel la svedoj prirabis preĝejojn kaj ekzekutis honestajn bonajn homojn, kiel estis amare fordoni al la svedoj rusajn urbojn Ivangorodon, Jamon, Koporjon, Oreŝkon. Menŝikov kolere ektusis, eksnufis per la nazo, diris, ke prefere ili vodkon drinku, ol aŭskultu jenan malĝojaĵon...

— Ĉu siro jam ŝvitbanis sin? — demandis Apraksin.

— Li jam dum ioma tempo konversacias kun la rudristoj...

Ĥilkov miris — ĉu vere Petro Aleksejeviĉ estas ĉi tie? Aleksandro Daniloviĉ ekridegis, ekskuis la kapon — kia stranga homo estas la princo, malantaŭ siaj folioj la caron ne rimarkis...

En la monaĥeja refektorio estis brulantaj kandeloj, da monaĥoj ne estis eĉ unu. Petro, kun brilanta post la bano vizaĝo, kun malsekaj, tre krispaj haroj, sen kaftano, kun pipo en la mano, ridetante iradis sur knarantaj plankotabuloj, abrupte movante la ŝultron, aŭskultis rakonton de Rjabov pri pomoraj marvojaĝoj. Ĥilkov malalte riverencis. Petro subite gaje palpebrumis al li kaj minacis per la fingro, ke li ne malhelpu aŭskulti. Rjabov nehaste, same kun rideto, estis rakontanta:

— Ni iras, supozu, sen vento, laŭ rivero malsupren. Por kio pri la profundfluo, pri la ŝanelo, kiel vi degnas diri, pensi? Nu, tiam arbeton ni alligas al la barko — malgrandan pinon aŭ piceon. Ĝi estas malpeza, la akvo ĝin portas kiel necesas — laŭ la ŝanelo antaŭ la barko, kaj por ni restas nur de malprofundaĵoj per stangoj depuŝiĝi...

Petro ekridis:

— Kiaj ruzuloj, kiaj bravuloj! Kion vi ankoraŭ elpensis?

— Multon, siro, ĉu eblas rakonti pri ĉio? Ankoraŭ oleon...

— Kian oleon?

— Ja fokan. Ni, kiam en la maron iras, barelojn havas kun oleo. Se batos tempesto, ni la oleon el la bareloj en sakojn pretas transverŝi kaj atendas malbonan momenton. Kiam venos tempo preĝi, por si mortopreĝon kanti, ni kun tiu kantado la sakojn en la akvon sur ŝnuroj mallevas. La oleo ondadon kvietigas...

Antipo Timotejev, ruĝa pro drinkita vodko, gravmiene glatigante la barbon, kapjesadis — vere, ni tion faras, okazas. Avo Teodoro same kapjesadis. Hispano del Robles, ĉirkaŭrigardante la tablon el sub la frunto, kelkfoje intencis enmiksiĝi, sed oni lin ne aŭskultis. Finfine, kun peno elektante rusajn vortojn kaj miksante ilin kun germanaj kaj anglaj, li diris, ke por la rusoj venis tempo ĉesi konstrui platfundajn ŝipojn, tiaj ŝipoj estas sentaŭgaj, ili estas kliniĝemaj kaj malbone regeblaj sur ondo. Rjabov kuntiris la brovojn kaj moke respondis:

— La kila ŝipo estas bona afero, sed ne por ajna laboro. Sur la kila laŭ nia spuro post platfundaĵoj oni ne ĉiam trairos. La kila ŝipo specialan havenon postulas, sed ni de hulo ĉie kaŝiĝos kaj vintrumos kie Dio donos. Ni havas malgrandan enakviĝon, ni al ajna bordo aliros. Se nin enpremos glacio, ni nian platfundan boaton eĉ sur glacipecon eltrenos per vinĉo, sed kun la kila ni pereus. Kaj sekiĝon ni ĉe malfluso ne timas, sed la kila sekiĝos — kaj fino. Jen, instruas instruistoj, sed mem nur laŭ nia spuro iras...

— Instruiĝi ja estas pri kio! — interrompis li Petro. — Ni tro majstras tro fieriĝi...

— Se estas pri kio — tio al ni ne malhelpas, — trankvile diris Rjabov, — sed, siro, se ankaŭ la instruisto nenion komprenas...

Petro frapis per la pipo al la tablo:

— Ni poste rezonados. Diru la aferon!

— Se la aferon, do jen la afero. Antaŭnelonge ĉi marnavigisto ridis, ke ni, pomoroj, niajn ŝipojn per lignoŝnuroj kudras, najlojn ne havas. Sed niaj boatoj kaj barkoj, per lignoŝnuroj kudritaj, tie iras, sinjoro ŝipisto, kie vi eĉ en sonĝo ne vidis vin esti. Ŝipo en glacioj loziĝos, najlo elfalos, ankoraŭ likado aldoniĝos. Sed lignoŝnuro pro akvo ŝvelas, pro ĝi neniam estos likado...

La hispano silentis, orgojle rigardante al Rjabov, la fiŝistoj subridadis en la barbojn, — faris la rudristo al la fremduloj bonan lavon, ili eĉ ne havas, kion respondi...

En la estiĝinta silento subite aŭdiĝis trankvila voĉo de Ĥilkov, kvazaŭ pensanta voĉe:

— Tiel, siro, ĉi rudristo ĝuste diras. En la printempo estis mi en la Soloveca monaĥejo, kaj ties arĥimandrito Firso donis al mi kopion de hagiografio de Barlamo Kereta, de antikva manuskripo de la dekkvina jarcento...

Petro kun miro ekrigardis al Ĥilkov, kvazaŭ ekvidis lin unuafoje, demandis abrupte:

— Kia Barlamo? Pri kio vi parolas?

— Pri la kroniko de Kereto, siro, kie estis dirite tiel, ke mi firme memorfiksis kaj pensas — ĉiuj viaj ŝipistoj tiujn vortojn de la kroniko por ĉiam bezonas scii...

La voĉo de Ĥilkov eksonoris, la vizaĝo ekbrulis, kun firmeco kaj forto li prononcis:

— Estis dirite de la kronikisto Kereta: «sed ankaŭ gento lia iradis al la varengoj, liverante al ili ŝipojn por ilia mara bezono, kaj tiun ŝipan arton amikeme instruis»... Ne nin la varengoj, sed ni ilin instruis ŝipojn por marirado konstrui.

Kaj Ĥilkov ripetis:

— Amikeme instruis!

La vizaĝo de Petro mildiĝis, li ekrigardis rekte en la okulojn de Andreo Jakovleviĉ, diris kun neatendita malgajo en la voĉo:

— Amikeme instruis. Bonaj vortoj! Brave dirite!

Kaj, apogiĝinte per la mano sur la ŝultro de Patriko Gordon, li ankoraŭfoje ripetis:

— Ĉu vi aŭdas, sinjoro generalo kaj admiralo kaj kio vi ankoraŭ estas ĉe ni, mi forgesis. Ĉu vi aŭdas? Amikeme instruis. Je tio ni hodiaŭ drinkos... Verŝu al ĉiuj, kaj ne avaru, sinjoro Gordon!

Matene en la refektorio de la monaĥejo restis Petro, Apraksin, Menŝikov, Gordon, Voronin, Ievlev kaj Ĥilkov. La marlaboristojn, laciĝintajn dum la tempesto, venkis forta dormo. Antipo Timotejev, ebriiĝinte, komencis sakri, Rjabov forkondukis lin. La bojaroj estis delonge ronkantaj en la sufokaj monaĥejaj ĉeletoj, dum dormo ĝemadis, ekkriadis, vidadis sin dronintaj en la mara profundo. Hispano del Robles, ŝovinte duonstofan boteleton da vodko en la poŝon de la kaftano, foriris dormi sur la jaĥton...

La ŝtormo en la maro iĝis eĉ pli kolera, sala vento estis blovanta kun forto de uragano, sonoriloj en la sonorilejo sonoris per si mem pro batoj de la tempesto. Kaj en la refektorio estis kviete, varme, ĉiuj sidis en unu angulo, per la manoj de sur unu plado manĝadis freŝan frititan hipoglosaĵon kaj disputadis, interrompante unu la alian.

— Sed vi eraras, Andreo Jakovleviĉ, princido! — viŝante la manojn je la kamizolo, estis diranta Petro al Ĥilkov. — Eraras, kara amiko! Kio estas viaj popoj? Pri kio ili instruos? Atendu, lasu min diri! Pri la Sankta Skribo ili instruos, sed ne pri tio temas...

— Maristojn ni bezonas jen kiele! — firme kaj kategorie diris Apraksin. — Navigistojn!

Petro forsvingis:

— Atendu vi kun navigistoj! Pri nenio vi aŭskultas, krom pri navigistoj, jen homo. Multon alian ni bezonas ne malpli: militajn artojn, Marsajn, bonajn kanonojn, ŝipojn necesas konstrui kilajn, militajn, sciencojn matematikajn same necesas scii. Deiru, Patriko, ne malhelpu!

— Rusa homo ĉion povas, — surfalante per la brusto sur la ŝultron de la caro, diris Gordon. — Mi vidas, jes, mi scias. Lernejo necesas, tre bonan lernejon necesas havi. Mi vidis apud Koĵuĥov, mi ĉiutage vidas, ho, Piter, mi vidis ĉion. Mi scias...

Petro ekridis, forpuŝis Gordon-on, diris karese:

— Dormi al vi tempas, sinjoro generalo. Forkonduku lin dormi, knaboj...

Sed Gordon ne permesis al Menŝikov, ekkantis malnovan skotan kanton. Oni ne aŭskultis lin. Teodoro Matejeviĉ estis diranta, frapante per la manplata eĝo al la tablo:

— Hodiaŭ, kaj ankaŭ en ĉiuj tagoj, en Arĥangelsko pasigitaj, vi, siro, bonvolis vidi, kiaj marlaboristoj estas la pomoroj. Se doni al ili navigan lernejon — ne troveblos pli bonaj maristoj...

— Vi nur pri maristoj pensas, kvazaŭ ili estas solaj en la mondo! — diris Petro. — Pri alio ni parolas. Pri tio ni pensas, kia granda profito povas esti por la ŝtato, se homoj, similaj al tiuj, kiuj kun ni sur la jaĥto iris kiel matrosoj, verajn sciojn ricevos. Tia lernejo necesas, ke se ajna homo venus — li mem en ĝi restus lerni kaj kun diligento uzus ĝin. Kiel do tiajn lernejojn fari? Kiel? Lernejojn, por ke oni tie instruu la doktoran, kuracan arton, la fortikaĵ-konstruadon, kaj la ercan aferon, kaj kiel feron elfandi, kaj kiel domojn konstrui, kaj fortresojn. Kial vi silentas, sinjoroj konsilio? Ne havas kion diri?

Menŝikov respondis malgaje:

— Sed kion ni, Petro Aleksejeviĉ, diri povas? Kion ni mem lernis? La psalmaron kaj la horpreĝaron? A-bo-co? Ko-lo-mo-no?

Ievlev kaj Ĥilkov ekridis, Aleksandro Daniloviĉ tro simile montris, kiel legas lernejanoj. Petro ridetis, plenigante la pipon per aroma tabako.

— La horojn ni scias, la preĝojn matenajn kaj noktajn, la tropariojn. Sinjoroj konsilio! Mia ja lernejo vi mem scias kia estis — en ĉevalejo per kolbrido oni min instruis, kaj en bazaro per batoj. Silvestro Petroviĉ kion mem ellernis, al tio ĝojas. Sinjoro Apraksin Teodoro Matejeviĉ ĉu multajn sciencojn ellernis dum sia vojevodeco? Li estas nomumita vojevodo, sed nokte li sidas, suferas, subtrahado kaj multiplikado, sed kio ĝi estas — tiuj gradoj sur astrolabo?

— Atendu, Aleksandro Daniloviĉ! — ekscitite diris Apraksin. — La gradojn nun ĉiuj scias. Mia, siro, kapo iam ĉi tie entute freneziĝas. Juĝu vi mem. Antaŭnelonge vintre sendis al mi Aleksandro Daniloviĉ el Moskvo transskribaĵon de la scienco, nomata geometrio. Noktoj ĉi tie estas longaj, mi bruligas kandelojn, sidas, pensas. Nenion eblas kompreni, siro. La transskribisto, kiu faris tiun transskribaĵon, mem pri geometrio tute nenion komprenas, multajn erarojn faris. Dua transskribisto eĉ pli multe, ol la unua, kaj la tria entute nekompreneble kion transskribis. Por ili estas rido, sed ni devas lerni. En la hieraŭa nokto en Arĥangelsko mi kun Silvestro duope sidis ĝis la mateno mem — li havas unu transskribaĵon, mi alian. Divenadis.

— Ĉu divenis? — ridante demandis Petro.

— Ja ne multe da gajo en tio! — respondis Apraksin.

— La kapo, siro, ŝvelas, je Dio! — enmiksiĝis Ievlev. — Libroj necesas, tipografioj, por ke estu presitaj libroj!..

— Gazeto necesas! — el sia angulo diris Patriko Gordon. — Por ĉiu tago.

— Kio estas tiu gazeto? — kolere demandis Menŝikov.

— Grande papero. Grande papero...

— Granda! — korektis Apraksin.

— Granda, — konsentis Gordon. — Jen! — Li montris per la manoj, kia devas esti papero. — Kaj sur ĝi diversaj novaĵoj. Ekzemple, reĝo donis aŭdiencon al ambasadoro aŭ princo, aŭ ministro de eksterlanda kortego. Milita batalo. Aŭ, ekzemple, en Moskvo okazis fulmotondro kaj tempesto. Kaj incendio...

Menŝikov kraĉis, diris:

— Hu, ne alvoku!

— Gazeto estas informilo! — divenis Apraksin. — Bona afero...

— Vere! — diris Petro. — Vere, bona afero...

Kun la pipo en la dentoj li estis pasanta en la refektorio, parolanta konsole:

— Estos, kun paso de tempo ĉio estos. Kaj ke estas malfacile al ni, do kiel alie? Mi mem — ĉu multon scias? Jen Ĥilkov hodiaŭ foliojn rakontis, kiujn trovis en la Soloveca monaĥejo. Aŭskultis mi, aŭskultadis, kun tuta atento. Kaj hodiaŭ legos tiujn foliojn. La navigan gvidlibron pomoran kiu legos, se ne ni? Ho, laboro por ni, amikoj miaj, ho, aferoj ne kalkuleble multas. La sola estas konsolo — ne maljunaj ni ankoraŭ estas, ĉu, sinjoroj konsilio?

— Ja ankaŭ ne tiom junaj, — respondis la plej juna — Jakimo Voronin: dimanĉe li iĝis dudekunujara. — Ne infanoj jam, siro...

— Iru, donu fajron, maljunulo! — ordonis Petro, subridinte, kaj, bruliginte la pipon de karbeto, ordonis al ĉiuj dormi.

Kiam ili estis elirantaj el la refektorio, Ĥilkov nelaŭte petis:

— Siro, Petro Aleksejeviĉ, ne ordonu al mi trans la maron veturi kun ambasado, mi petegas, lasu min skribi la intencitan libron. Tio estas mia vivo — la libro...

Petro haltis en vento, kuntiris la brovojn:

— «La kerno»?

— Tiel, Petro Aleksejeviĉ...

La caro eĉ pli kuntiris la brovojn, ili tute kuniĝis super la nazradiko, li ekparolis edife:

— Apraksin Teodoro Matejeviĉ estas bonega maristo, la maro por li estas pli kara ol la vivo, tamen ni nomumis lin vojevodo en Arĥangelsko. Kaj li sukcesas, plenumas la servon bonege. Jakimĉjo Voronin en pasintaj tempoj estis batita de ni multe — petadis resendi lin en lian hejman bienon, tamen li iĝis maristo...

Ĥilkov silentis, mallevinte la kapon.

— Menŝikov Aleksandro Daniloviĉ iam eĉ per larmoj ploras, rezignas la aferon, diras, ke estas malklera. Tamen li laboras, sukcesas. La historion skribi — estas bona ideo, sed kiu iros en Svedion? Ni bezonas ambasadorojn kun kapoj, sed ne ŝlemilojn, ne inojn...

Andreo Jakovleviĉ eĉ pli malalte mallevis la kapon. Petro diris pli milde:

— Tie vi skribos vian historion. Kiu veturos, se ne vi? Vi scias la antikvajn tempojn, la kapo ne estas stulta, honoron de Rusio vi ne rompos. Kaj veturos vi ne morgaŭ, ĝis la vojaĝo vi multon sukcesos...

Ĥilkov riverencis, ekiris al si.

— Nu? — demandis Silvestro Petroviĉ.

— Veturi! — diris Ĥilkov.

— Nu kaj bone! — kuŝante sur benko, respondis Apraksin. — Kiel kiu veturi?

Andreo Jakovleviĉ diris kun suspiro:

— Kiel reprezentanto, kaj fakte — kiel ambasadoro!

— Ĉu vi? Ambasadoro?

— Ambasadoro! — kapjesis Ĥilkov.

— Sed kiom da jaroj vi aĝas?

— Dudek tri.

Apraksin ekridis.

— Jen aferoj! Ambasadoro je dudek tri jaroj. Granda honoro estas al vi, Andreo Jakovleviĉ...

Ĥilkov senvestiĝis, ankoraŭfoje suspiris, kuŝiĝis sur sian benkon. Plu estis fajfanta la mara vento, hurlanta en la tubo, ŝancelanta la murojn de la ĉelo. Silvestro Petroviĉ, sidante ĉe la tablo, estis rapide skribanta:

«Lumo mia, ĝojo de miaj okuloj, kara Manjo. Ĉi folion skribas mi el monaĥejo, nomata Pertominska. Vi nin ĉi-tempe ne rekonus — laboras ni sen ripozo kaj, peke, sen preĝo. De marsalo ni estas multe koroditaj, sur vizaĝoj niaj deskvamiĝas la haŭto, la manoj jukas. Pri vi, kolombino mia, pensas mi tage kaj nokte. Nia monarĥo, Petro Aleksejeviĉ, estas en bona sano, multe da bono estos en nemalproksimaj tagoj laŭ lia volo en Rusujo farita, kaj homoj ĉi tie estas eĉ pli bonaj, ol mi al vi kaj Rodiono Kiriloviĉ rakontis. Dume ni ankoraŭ ŝercas, sed ankaŭ la aferon inter ŝercoj faras. Inklino de nia monarĥo al la maro estas tre granda, kaj ankaŭ ni nun ne tiaj, kiel en Perejaslavlo-Zalesskij en antaŭaj tempoj ludis. Lumo mia, Manjo! Amaras mia vivaĉo sen vi, kara mia sinjorino. Kaj kia estas sorto neniom vidi la junan edzinon, sed verŝajne tio estas mia destino. Kiam ni ĉiuj al Moskvo revenos — tion mi ne scias. Aflikti vin, karulino, mi ne deziras, sed povas okazi, ke oni ordonos al mi esti en urbo Arĥangelsko ĉe la ŝipa konstruado helpe al Teodoro Matejeviĉ. Tiam ankaŭ vi al mi venos, mi esperas je tio senĉese. Riverencas mi malalte al vi, karulino mia, kaj ankoraŭ al onklo Rodiono Kiriloviĉ, gardu lin Dio en bona sano. Diru al li, Manjo, sinjorino mia, ke la monaĥoj de la ĉi-tiea monaĥejo tiel pigriĝis en sia kvieta vivado, ke eĉ en la preĝejon ne iradas, sed diras al pilgrimantoj: «Vi iru, preĝu, sed ni mem ne iros, nia afero estas sonori, kaj por ni, piuloj, anĝeloj sur la ĉielo preĝas...»

Pro tio la siro multe pri ili ridis, kaj poste iom la monaĥejestron timigis minace, ke pro tiu laborevitado li ordonos la monaĥojn rekrutigi kiel pafistojn..»

Silvestro Petroviĉ finskribis, sigelis la leteron per la sigelringo, kuŝiĝis sur la benkon — dormi almenaŭ horon, — la caro Petro Aleksejeviĉ promesis veki baldaŭ.

Sed dormi li ne sukcesis entute.

Trans la muro, kie devis dormi Menŝikov, tondris la pordo, aŭdiĝis furioza voĉo de Petro:

— Kion do vi, hunda filo, faras? Kion vi...

Estis aŭdeble, kiel Aleksandro Daniloviĉ falis de sur la benko, kiel ien ektrenis lin Petro, kiel Menŝikov lamentas pri si:

— Oj, pereis mia kapo, oj, kulpas mi, oj, Petro Aleksejeviĉ, indulgu, mi ĉion fordonos, ĉion, en la zono ĝi estas ĉe mi...

Aŭdiĝis kelkaj oftaj batoj, tra la ĉeloj flugis krio de Menŝikov. Apraksin sidiĝis sur la benko, fiksaŭskultis, demandis per rapida flustro:

— Ĉu Daniloviĉ-on?

— Lin, — respondis Ievlev.

— Ĝuste tiel mi pensis antaŭ nelonge, — kun suspiro diris Apraksin. — Ni ĉi tien iris, kaj lin en la korto estis atendanta la monaĥejestro. Li tiam en lian ĉelon englitis...

Silvestro Petroviĉ dolore grimacis. Ĥilkov same vekiĝis kaj estis demandanta, kio okazis. Menŝikov estis hurlanta, sed senteblis, ke li faras tion ne tiom pro doloro, kiom gardante sin de pluaĵo. Petro raŭke kriis trans la muro:

— Per mia cara nomo? Por ŝtataj bezonoj? Latrono, kiel vi permesas al vi!

Ree falis batoj, Menŝikov ŝrikis, aŭdiĝis paŝoj de Petro, la caro foriris. Ievlev intencis iri al Aleksandro Daniloviĉ, sed tiu, plorante kaj mungante sin, eniris mem.

— Nu de kie li eksciis? — de sur la sojlo demandis Menŝikov. — De kie? Kun tiu damnita monaĥejestro ni duope nur estis...

— Akvon trinku! — diris Apraksin.

— Iru vi for kun akvo! Kaj mi monon nur iomete prenis, la monaĥejo estas aĉa, kion ili havas, sed li eksciis...

— Ĉu deprenis? — ne povante ne rideti demandis Apraksin.

— Certe, ne lasis. Eĉ kun la zono deprenis...

Menŝikov eksidis, komencis pripalpi sin — ĉu la ripoj estas sendifektaj. La ripoj estis sendifektaj. Tiam li diris kun minaco:

— La mia de mi ne foriros. En Arĥangelsko ni kvitiĝos. Tro saĝa li estas. La zono ja estas mia!

Kaj li foriris dormi, frapiginte la pordon, kvazaŭ Ievlev, Apraksin kaj Ĥilkov kulpis pri io.